SEA-AHED – Simulation Environment and Advisory System for On-board Help, and Estimation of Manoeuvring Performance During Design
W czasie wykonywania manewrów na statek działa wiele czynników zewnętrznych mających wpływ na jego ruch (wiat, prąd, falowanie). Jednocześnie współczesne duże statki charakteryzują się dużą inercją. Czas odpowiedzi na zadane parametry sterowania (zmiana wychylenia steru, redukcja obrotów śruby napędowej) jest bardzo długi. Manewrowanie statkiem, szczególnie w wąskich przejściach i portach jest niezwykle trudne i wymaga umiejętności przewidywania zachowania statku poddanego działaniu czynników zewnętrznych i sterowaniu. Błędy popełnione przez prowadzącego statek mogą być katastrofalne i w większości przypadków, nawet jeśli zda on sobie sprawę z popełnionej pomyłki, po rozpoczęciu manewru może zostać zbyt mało czasu żeby móc uchronić statek od niebezpieczeństwa. Bezpieczeństwo statków zależy od tego czy prowadzący będzie miał zawsze dostępne informacje o konsekwencjach wykonania danego manewru oraz czy będzie odpowiednio wcześniej zawiadamiany o grożących niebezpieczeństwach.
Wyniki projektu SEAHED dotyczyły trzech zagadnień. Po pierwsze stworzony miał zostać system, który pozwoliłby konstruktorom i armatorom określać charakterystyki manewrowe statków we wczesnych etapach projektowania. Po drugie stworzony miał zostać system predykcji ruchu statku w czasie rzeczywistym, który może być włączony do zintegrowanego systemu nawigacyjnego. System ten pozwalałby na przewidywanie pozycji statku na podstawie aktualnych parametrów ruchu i zadanych parametrów sterowania. Trzecim celem projektu byłoby stworzenie symulatora statku, który pozwalałby na rozpatrywanie różnych scenariuszy danego manewru biorąc pod uwagę rzeczywiste warunki otoczenia oraz charakterystyki manewrowe statku.
Zadaniem zespołu ZAiOL w projekcie SEAHED było opracowanie takiego systemu predykcji, który byłby w stanie przewidywać parametry ruchu statku dokładniej niż istniejące na rynku produkty komercyjne. Uzyskane to zostało poprzez zastosowanie nieliniowego i niestacjonarnego modelu ruchu statku, w którym uwzględniono wpływ wiatru, prądu oraz zadanego sterowania. Systemy predykcji dostępne na rynku opierają się na kinematycznych modelach ruchu zaś ich dokładność niekiedy jest niewystarczająca. System zaprojektowany w ZAiOL w czasie wykonywania projektu SEAHED oparty został na filtrze Juliera-Uhlmanna. Można było oczekiwać, że filtr ten zastosowany w modelach nieliniowych da znacząco lepsze wyniki od stosowanego dotychczas Rozszerzonego Filtra Kalmana. Parametry modelu statku są w zaprojektowanym systemie identyfikowane w czasie rzeczywistym z pomocą filtra Juliera-Uhlmanna.
Wynikiem zakończonego projektu jest oprogramowanie pozwalające na przewidywanie parametrów manewrowych statków podczas projektowania, system predykcji wspomagający pracę prowadzącego statek oraz symulator manewrowy, który może być używany na mostku podczas żeglugi.
Projekt SEAHED realizowany był w ramach Piątego Programu Ramowego Unii Europejskiej – Akcja Trzecia “Transport lądowy i morski” .W projekcie oprócz zespołu z Politechniki Warszawskiej uczestniczyło 6 partnerów z krajów Unii Europejskiej. Wśród partnerów znalazł się znany armator statków pasażerskich (firma P&O), europejska stocznia – lider na ryku projektowania i produkcji statków pasażerskich (stocznia Fincantieri), twórca zintegrowanych mostków statków (firma STN Atlas), dostawca symulatorów manewrowych statków (firma Cetena) oraz jedna z największych brytyjskich organizacji zajmujących się badaniami z zakresu przemysłu stoczniowego (firma BMT). Głównym koordynatorem projektu SEAHED był dr Rory Doyle (BMT) zaś koordynatorem krajowym prof. Janusz Narkiewicz (PW).
Współczesne statki pasażerskie przewożą ponad 4000 pasażerów. Kolizja w przypadku takiego statku oznaczać może ogromne straty wśród pasażerów. Zaprojektowany system może w znacznym stopni zredukować ryzyko takiej kolizji. Wpływa on bezpośrednio na polepszenie bezpieczeństwa poprzez możliwości ciągłego treningu załogi, automatycznego ostrzegania o zagrożeniach oraz przewidywanie zachowania statku wtedy, gdy część urządzeń maszynowych uległa awarii.